“Ποιος σκότωσε, βρε γκιαούριδες τον αγά;” 

“Ούλοι εμείς αφέντη... Πασά, δε φοβόμαστε το θάνατο, κάνε μας ό,τι θέλεις, φονιά”

Μέσα σε αυτές τις λέξεις κρύβεται αυτή η σπάνια και μοναδική αίσθηση συλλογικότητας που διακατέχει την ικαριώτικη ψυχή. Αυτό το αίσθημα της συλλογικής ευθύνης, που είναι συνάμα ευχή και κατάρα για την Ικαρία και γενικότερα για την Ελλάδα. 

Ευχή γιατί “όλοι εμείς” οι Έλληνες είμαστε ικανοί να αναδείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας μπροστά στον κοινό εχθρό. Κατάρα γιατί όταν δεν υπάρχει εχθρός, στρέφουμε τα βέλη προς εμάς και καλύπτουμε τις παγαποντιές μας έχοντας ως άλλοθι την αόριστη και γενικευμένη κρατική ευθύνη κατηγορώντας όλους τους άλλους εκτός από εμάς. 

Σε μία εποχή που η έννοια της εθνικής ομοψυχίας αναζητείται και η ελληνική κοινωνία “πρέπει” σώνει και καλά να διαλέξει πλευρά, το μυθιστόρημα του Νικόλαου Καρίμαλη, φέρνει στην επιφάνεια μία πραγματική ιστορία συλλογικής αυταπάρνησης και αυτοθυσίας. 

Το βιβλίο περιγράφει με μοναδική γλαφυρότητα και ζωντάνια μία πραγματική ιστορία την περίοδο της Τουρκοκρατίας στην Ικαρία. Μέσα από διαλόγους ντόπιων και γλαφυρές περιγραφές της απάνθρωπης συμπεριφοράς του Μουσταφά, διορισμένου αφέντη του νησιού, απέναντι στους Καριώτες και κυρίως απέναντι στις όμορφες Καριωτίνες, ο συγγραφέας ζωντανεύει την καθημερινότητα της Ικαρίας του 1731. 

Το μυθιστόρημα βασίζεται στην παράτολμη και ηρωική απόφαση τεσσάρων Καριωτών, να αποτινάξουν κυριολεκτικά τον τουρκικό ζυγό από τους ώμους τους και να δολοφονήσουν τον Τούρκο δυνάστη τους. Η μεγαλομανία του να επιβάλει στους νησιώτες να τον κουβαλούν πάνω σε φορείο αποδείχτηκε μοιραία μιας και τα τέσσερα παλικάρια τον έριξαν συγκουδουνο στο γκρεμό λέγοντας “Κακομοίρη Μουσταφά, γερά μουλάρια διάλεξες για να σε σηκώσουν, μα δεν ήξερες φουκαρά μου πως ήταν τσουνιάρικα. Άμε στο διάολο. Άμε στον αγύριστο. Άμε στα τάρταρα”. 

Όταν ο Τούρκος Ναύαρχος διέταξε να συγκεντρωθεί όλο το νησί για να του αποκαλύψουν ποιος το έκανε, οι ντόπιοι προτίμησαν τον συλλογικό θάνατο από τη μικρότητα της καταδίκης των τεσσάρων συμπατριωτών τους. Η έκφραση “ούλοι εμείς αφέντη” έμεινε στην ιστορία ως μία πράξη συλλογικής ευθύνης και αυταπάρνησης, που εν τέλει αποδείχτηκε σωτήρια για την ιστορία και επιβίωση του νησιού. 

Ο συγγραφέας, Νικόλαος Γ.Καρίμαλης (Κούσκος), θα προσφέρει τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου στον Σύλλογο Περαμαριτών Ικαρίας, για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων του. Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Νότιος Άνεμος», το εξώφυλλο σχεδίασε ο Μενέλαος Μανώλης και την επιμέλεια του κειμένου έκανε η Δρ. Ευανθία Διακουμάκου.

Σταύρος Παπακωνσταντινίδης για το ikariamag