Πριν από 3.000 χρόνια, στην αυγή της ιστορίας, οι άνθρωποι άρχισαν να ταξιδεύουν το Αιγαίο Πέλαγος σε μια εκτεταμένη κλίμακα, να κάνουν εμπόριο, να διεξάγουν εκστρατείες και πολέμους. Έγινε αυτό δυνατόν από την εξέλιξη της ναυπηγικής τέχνης αλλά και της κοινωνικής οργάνωσης, αφού έγινε εφικτό να συνεργαστεί μεγάλος αριθμός ειδικών ανθρώπων για να κατασκευάσουν και να κινήσουν μεγάλα πλοία.
Η σημερινή πόλη του Αγίου Κηρύκου είναι μια σχετικά νέα πόλη. Έχουμε βέβαια ενδείξεις αλλά και ευρήματα τα οποία πιστοποιούν ότι η περιοχή αυτή κατοικήθηκε ήδη από τα νεολιθικά χρόνια και συνέχισε να κατοικείται κατά την αρχαιότητα και τους βυζαντινούς χρόνους. Όμως η πειρατοκρατία στο Αιγαίο ανάγκασε τους κατοίκους να αποσυρθούν σε αθέατες και δυσπρόσιτες περιοχές του νησιού.
Οι παραδοσιακοί οικισμοί της Ικαρίας είναι στους περισσότερους από εμάς πια γνωστοί. Σπίτια μονόχωρα, αντιπειρατικά όπως τα ονόμασαν μετέπειτα, φτιαγμένα από πέτρα, χωρίς συνθετικό υλικό, ενώ η στέγη ήταν καλυμμένη με μία πλάκα Ικαρίας. Ήταν όλα κρυμμένα καλά μέσα σε πυκνή βλάστηση και προσαρμοσμένα στο φυσικό περιβάλλον,ώστε να είναι αόρατα από οποιοδήποτε σημείο,για λόγους ασφαλείας.
«Φυρήν Άσπα»: Αυτήν την λέξη, όνομα τοποθεσίας, πάνω στον Αθέρα, άκουγα να αναμιγνύουν σε τοπικές ιστορίες οι μεγαλύτεροι στο Μαυράτο, όταν ήμουνα μικρός. Όταν έγινα μεγάλος, κατάλαβα την αρχαία ετυμολογία της, σημαίνει «κόκκινος βράχος». Όπως κόκκινος βράχος ήταν το παρατσούκλι του νησιού για πολλά χρόνια, υπονοώντας την σχέση των κατοίκων του με την αριστερά. Οι νεώτεροι την έχουν βαφτίσει «Κούβα της Μεσογείου», το όνομα αυτό είναι πιο trendy.