«Χίλια καλώς ορίσατε, αγαπητοί επισκέπτες, χίλια και δυο χιλιάδες!

Σταθείτε να δείτε τα στέφανα του γάμου μου. Ξέρω, vintage τα χαρακτηρίζετε εσείς. Είναι πράγματι από το 1942 και χειροποίητα!  Σταθείτε να σας διηγηθώ την ιστορία τους.

Στην Ικαρία, τότε στον Πόλεμο, 18 χρονών από το χωριό  Φραντάτο εγώ, δέχτηκα  πρόταση γάμου από τον Ηλία Φουντούλη, από το Καραβόσταμο. Σαραντάρης καθηγητής ο Ηλίας ασχολούνταν με τα αγροτικά κατά την Κατοχή. Στο πατρικό του είχαμε γνωριστεί. Είχαν ανάγκη από μια κοπέλα να βοηθάει στις δουλειές.  Τα πεθερικά μου, τέσσερα αδέρφια κι άλλος ένας ο Ηλίας αλλά και τα δυο παιδιά του από τον προηγούμενο γάμο του, ορφανά από μητέρα. Η άτυχη πέθανε στη γέννα, στις 28 Οκτώβρη, εκείνη την αποφράδα ημέρα που κηρύχτηκε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος...Ζύμωμα, φούρνισμα, μπουγάδα, καρύκωμα, προσάναμμα, μαγκάλι΄με όλα καταπιανόμουν . Ήταν δυνατόν να μη με προσέξει ο καλός μου;

Και κάπως έτσι ήρθε η πρόταση κι άρχισαν και οι ετοιμασίες του γάμου. Άδεια πήραμε από τον παπά στο Φραντάτο και μ΄αυτήν θα μας πάντρευε ο παπάς του Καραβοστάμου. Νυφιάτικη φορεσιά στο άσπρο του πάγου και γκρι, με ύφανση στον αργαλειό ή νυφικό από βελούδο ή ατλάζι βεραμάν, σαν εκείνα τα φερμένα από τη Σμύρνη, δε θα έβαζα.  Ούτε διαδήματα με πέρλες και κρύσταλλα ήταν για εμένα ούτε και μπουμπουνιέρες-πυξίδες για κοσμήματα θα είχαμε. Αυτά ήταν για τις πλούσιες κυράδες και θα τα συναντήσετε στο Λαογραφικό Μουσείο του Αγίου Κηρύκου. Όμως, τα στέφανα έπρεπε να ξεχωρίζουν. Θα συμβολίζανε την ένωσή μας σε μια οικογένεια με «δόξα και τιμή» και την καινούργια ζωή, με χαρές αλλά και θυσίες, όπως τα στεφάνια των μαρτύρων της θρησκείας. Θα τα παραγγέλναμε στη Σάμο. Η τιμή τους, όμως, εξωφρενική! « Ηλία,» είπα, « ή αυτοί λωλαθήκανε ή εμείς που θα ξοδέψουμε ίσα με δέκα κιλά γεννήματα για ν΄αγοράσουμε τα στέφανα. Κι ύστερα τι θα βάζουμε στο τσουκάλι για τόσα στόματα;»

Όχι αυτό δε θα το επέτρεπα. Και καθώς στρεμματίζαμε το αμπέλι, το βρήκα! Κληματόβεργες! Ο θεός Διόνυσος δε μάς κληροδότησε την άμπελο και τον πράμνιο οίνο; Δε φοράνε και σήμερα στεφάνια από αμπελόφυλλα στα μαλλιά  οι νέοι στη Λαγκάδα το δεκαπενταύγουστο, στο πανηγύρι που προμηνύει κι άλλους γάμους, όπως διαβάζω στις « Ελεύθερες Πτήσεις»;  Ε, λοιπόν, θα΄κοβα κι εγώ κληματόβεργες από τον αργυρό, την ωραία λευκή μας ποικιλία. Τις κόβω, φτιάχνω δυο κύκλους, τους τυλίγω με την ίδια κληματόβεργα, για να μην ανοίξουν, σταθεροποιώ το τελείωμα και κόβω την άκρη.  Ύστερα παίρνω το μεσοφόρι μου το κρεμ, κόβω λουρίδες και επενδύω γύρω γύρω τα στέφανα. Τι έλειπε; Τα διακοσμητικά. Για τα λουλουδάκια χρησιμοποίησα  τούλι για τον μίσχο και τα πέταλα, στο πράσινο του φυστικιού, και για την καρδιά  κορδέλα μπεζ. Έτοιμη η ρομαντική πινελιά! Τα ταίριαξα στα στέφανα και τα έραψα, όχι με μπλίρες, χρυσοκλωστή δηλαδή που συνηθίζανε στο νησί και τα΄βλεπε ο κόσμος και παραμιλούσε... Απλή κλωστή είχα, ζαχαρί, μπεζ και κιτρινωπή, αυτές χρησιμοποίησα. Τα έδεσα  με κορδέλα, αφήνοντας λίγο μάκρος, γιατί στο τέλος του μυστηρίου θα έδενε ο παπάς τις κορδέλες των στεφάνων μαζί, για να δέσουμε κι εμείς ως ζευγάρι. 

Ωραίος ήταν ο γάμος μας. Έγινε στο σπίτι μας στο Φουντουλάτο κι είχαμε κι όλο το χωριό καλεσμένο, γιατί έτσι είναι εμάς τα έθιμά μας. Όλοι οι καλοί χωράνε. Κι είχαμε και δώρα, πήλινα πιάτα για το γαμήλιο σερβίτσιο, και τρόφιμα, που κάποιοι τα΄φερναν σε καλάθια. Το καλάθι έμενε στο σπίτι ή άδειαζε από το δώρο, αλεύρι πες, κι έφευγε πάλι  με ζάχαρη. Τι, άμα είχαμε εμείς περίσσευμα, δε θα δίναμε στους γειτόνους, στους φίλους ή στους συγγενείς; Και δεν κλείσαμε μάτι ΄όλη τη νύχτα χοροσταλίζαμε!

Το τι επιτυχία, όμως, είχαν τα στέφανα δε λέγεται ! Τέτοια που κι εμείς τα φχαριστηθήκαμε κι ο γάμος στέριωσε και στη συνέχεια οι μέλλουσες νύφες έρχονταν σ΄εμένα για τα στέφανά τους! Κι εγώ τα έφτιαχνα, βελτιώνοντας την τεχνική μου, πάντα με τα κλήματα από τη γη μας, δροσερά και μυρωδάτα!  Λεφτά δεν ήθελα΄ τους τα χάριζα με ευχές από καρδιάς. Έπειτα τα φύλασσαν στο εικονοστάσι, σε θήκες ξύλινες ή τενεκεδένιες με τη μορφή του αγγέλου στη μια άκρη κι ένα πουλάκι στην άλλη. Εμείς πάλι τα είχαμε στο βεραμάν βαλιτσάκι. Αλήθεια, πώς ήρθε στα χέρια μου αυτό το βαλιτσάκι δε θυμάμαι. Ταίριαξε με τα στέφανα και τα φύλαξε κι αφού έχασα τον Ηλία μου, σχεδόν εξήντα χρόνια γάμου!  Ήρταν και στo κάλεσμα « του΄Ερωτα» του ikariamag, όπως το οραματίστηκε ο γιος μου, Μάκης Φουντούλης, φυσικός και συγγραφέας. Τελευταία θέση τους θα είναι στο Λαογραφικό Μουσείο Αγίου Κηρύκου Ικαρίας. Τα έχω τάξει στον εμπνευσμένο δημιουργό του, τον αρχαιολόγο Θεμιστοκλή Κατσαρό, και τους ακάματους συνεργάτες του. Τα στέφανα που έφτιαξα με τα χεράκια μου σε δίσεκτους καιρούς, εγώ, η Άννα Κουτσούτη, 94 ετών σήμερα, θα πάνε να συναντήσουν τα ενθύμια και άλλων γάμων ικαριακών, να ταιριάξουν, να συντηρηθούν και να διηγούνται τις ιστορίες τους!»

Βάνα Τσαμπή
vana.tsampi@yahoo.gr

Με αφορμή την έρευνα της για την εγκατάσταση “ΟΙ ΝΥΦΕΣ” για το Artεις Έρωτα; | Ημέρες Σύγχρονης Ικαριακής Δημιουργίας στην Αθήνα, 21-24 Δεκεμβρίου 2017

Διαβάστε τις ελεύθερες πτήσεις της Βάνας Τσαμπή.