ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΕ ΦΟΝΤΟ ΑΣΠΡΟ - ΜΑΥΡΟ

Παραδοσιακό αλλά και σύγχρονο, σε πολύ φιλικό κλίμα αλλά και με έντονη αγωνιστική διάθεση, με συμμετοχή 140 παικτών από 6 μέχρι 85 ετών και από μεγάλους δασκάλους (γκραν μετρ) του πνευματικού αθλήματος έως αρχάριους, το Διεθνές Σκακιστικό Τουρνουά «Ικαρος» συμπληρώνει φέτος μια λαμπρή πορεία 36 χρόνων.

Από το 1978 μέχρι σήμερα έχουν αγωνιστεί στα προκριματικά του τουρνουά και στις τελικές φάσεις χιλιάδες σκακιστές και σκακίστριες από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς και ξένοι εκπρόσωποι από τις 5 ηπείρους!

Φέτος, με ιδιαίτερα δυσμενείς συγκυρίες και με ταυτόχρονη διεξαγωγή πολύ σημαντικών διοργανώσεων στο Ρίο Αχαΐας, στα Ανώγεια, στη Λέρο και στην Παλαιοχώρα Χανίων (είναι η πρώτη φορά που ένα διεθνές τουρνουά συμπίπτει χρονικά με άλλες τέσσερις σπουδαίες διοργανώσεις), οι φίλοι της Ικαρίας επιβεβαίωσαν και πάλι την εμπιστοσύνη τους στους σκακιστικούς της αγώνες και οι συμμετοχές έχουν ξεπεράσει τις αναμενόμενες.

Οπως πάντα το Διεθνές Τουρνουά «Ικαρος» που αποτελεί και το Ανοιχτό Πρωτάθλημα Αιγαίου διοργανώνεται από τον Δήμο Ικαρίας και τον Σκακιστικό Ομιλο Ικαρίας στο ευρύχωρο Αθλητικό Κέντρο Αγίου Κηρύκου. Οι αγώνες άρχισαν τη Δευτέρα με ελεύθερη είσοδο για τους θεατές. Η τελετή λήξης θα γίνει αύριο στις 7 μ.μ., ενώ την Κυριακή 21/7 θα παιχθεί το 4ο Ομαδικό Μεσογειακό Τουρνουά Γρήγορου Σκακιού.

Ικαρία 1991: ο διεθνής μετρ Τάκης Πανταβός, με την πλάτη γυρισμένη στους αντιπάλους, σε αναμέτρηση μπλάιντ - σιμουλτανέ εναντίον 12 σκακιστών

Τι είναι όμως αυτό που κάνει σκακιστές και σκακίστριες από όλο τον κόσμο να συρρέουν στο αιγαιοπελαγίτικο νησί για να συμμετάσχουν στο φημισμένο τουρνουά;

Είναι ίσως η δυνατότητα να συνδυάσουν αρμονικά τη σκληρή πνευματική δοκιμασία με τις ανέμελες διακοπές σε καθαρή θάλασσα, σε ήσυχες απόμακρες παραλίες. Η δυνατότητα να γευτούν παραδοσιακά φαγητά, συνοδευόμενα από το ικαριώτικο κρασί, τον περίφημο από τα oμηρικά έπη «Πράμνειο Οίνο»!

Αριστερά. Ο Νίκος Σκαλκώτας, πρώην πρωταθλητής Ελλάδας και γιος του συνθέτη Νίκου Σκαλκώτα παίζει στην Ικαρία.

Η Ικαρία ήταν πάντα γνωστή για τα ιαματικά της λουτρά, τους αγώνες για την ανεξαρτησία της («Ελευθέρα Πολιτεία», το 1912), για τις προοδευτικές ιδέες των κατοίκων της και τα τελευταία χρόνια για τη μακροζωία των Iκάριων και για το σκάκι!

Ο πρώτος «Iκαρος»
Η αρχή έγινε το 1978. Στο πρώτο τουρνουά «Iκαρος» συμμετείχαν 4 ντόπιοι σκακιστές, οι οποίοι πρωτοστάτησαν στη δημιουργία σκακιστικής κίνησης και έβαλαν τα θεμέλια για την ίδρυση του Σκακιστικού Ομίλου Ικαρίας. Hταν με τη σειρά που τερμάτισαν ο Νίκος Ξενάκης, ο Κοσμάς Κέφαλος, ο Γιώργος Ελευθερουδάκης και ο αείμνηστος Ντίνος Βασίλαρος, ο πρώτος πρόεδρος του ομίλου.

O αείμνηστος πρωταθλητής Ελλάδας και σκακιστικός συντάκτης του «Εθνους» Τριαντάφυλλος Σιαπέρας (με τη σύζυγό του Ιωάννα) στην Ικαρία για τους σκακιστικούς αγώνες

Εκείνη την εποχή κανείς δεν φανταζόταν την εξέλιξη. Yστερα από τρεις δεκαετίες ο αριθμός των συμμετοχών έχει πενηνταπλασιαστεί, ενώ ο Σ.Ο. Ικαρίας έχει κατακτήσει πολλά πρωταθλήματα και κύπελλα Αιγαίου, έχει φτάσει στο Final Four του Κυπέλλου Ελλάδας και αγωνίζεται στην Α' Εθνική κατηγορία, ενώ έχει δημιουργήσει και ένα λαμπρό «φυτώριο» μικρών σκακιστών και σκακιστριών!

Μεταξύ των δεκάδων γκραν μετρ (ο υψηλότερος ισόβιος τίτλος στο σκάκι), διεθνών μετρ και άλλων τιτλούχων που αγωνίστηκαν στην Ικαρία θα σταθούμε στη Ρωσίδα παγκόσμια πρωταθλήτρια Αλεξάνδρα Κόστενιουκ, η οποία πήρε μέρος στο ανοιχτό διεθνές τουρνουά «Ικαρος '98». Ηταν μόλις 14 ετών, όχι πολύ γνωστή στο ευρύ σκακιστικό κοινό, αλλά ήδη με τίτλο διεθνή μετρ γυναικών.

Η Εύα Κόντου σε αγώνα σιμουλτανέ πολλά χρόνια πριν

Η συμμετοχή της παρουσίαζε ενδιαφέρον, ωστόσο κανείς δεν περίμενε πως θα γινόταν πρώτο θέμα στον σκακιστικό Τύπο της εποχής, από την πρώτη κιόλας αγωνιστική ημέρα.
Αντιμετώπισε το πρώτο όνομα του τουρνουά, τον γκραν μετρ Γιάννη Νικολαΐδη (πρωταθλητής Ελλάδας), τον οποίο νίκησε ύστερα από σκληρή αναμέτρηση 72 κινήσεων.

Η Κόστενιουκ σημείωσε και άλλες 5 νίκες, μία ισοπαλία και δύο ήττες (από τον νικητή των αγώνων Μπανίκα και τον Αν. Τζερμιαδιανό) και ισοβάθμησε στην 4η θέση με 6,5 βαθμούς σε 9 αγώνες, αρκετά πάνω από την αρχική της κατάταξη, σύμφωνα με τους διεθνείς αξιολόγησης.

Αν αναζητήσει κάποιος το μυστικό της επιτυχίας των ικαριακών τουρνουά και κυρίως τις όλο και περισσότερες συμμετοχές, δεν θα πρέπει να ψάξει ούτε στα έπαθλα (που παραμένουν σχετικά χαμηλά) ούτε στην τουριστική υποδομή νησιού. Το μυστικό είναι η αγάπη που δείχνουν οι διοργανωτές και γενικότερα ο ντόπιος πληθυσμός προς του σκακιστές. Οσοι αγωνίζονται κάθε καλοκαίρι στην Ικαρία νιώθουν αυτήν τη φροντίδα, αισθάνονται μέλη μιας μεγάλης σκακιστικής οικογένειας και εκείνο που λένε την ώρα της αναχώρησης είναι: «του χρόνου πάλι εδώ»!

Πρωταθλητές που συμμετείχαν
Η ελληνική dream team
Σε αυτά τα 36 χρόνια, σε τουρνουά και ματς που έγιναν στην Ικαρία, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, πάντα στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ικαρος», αγωνίστηκαν οι πρωταθλητές Ελλάδας Τριαντάφυλλος Σιαπέρας, Χρήστος Κόκκορης, Αριστείδης Παϊδούσης, Μιλτιάδης Γρηγορίου, Παναγιώτης Μπαλάσκας, Νίκος Σκαλκώτας (και φέτος παίζει στην Ικαρία), Στράτος Γρίβας, Βασίλης Κοτρωνιάς, Γιάννης Νικολαΐδης, Γιάννης Παπαϊωάννου, Χρήστος Μπανίκας, καθώς και οι πρωταθλήτριες Ελλάδας Μάγια Πετράκη, Εύα Κόντου (παίζει και φέτος), Φρόσω Κασιούρα, Μαρίνα Μακροπούλου, Ασπασία Γιαϊτζή, Μαρία Κουβάτσου και Βέρα Παπαδοπούλου.
Εάν σε αυτούς προσθέσουμε τους πρωταθλητές (Ν. Καλέσης, Π. Φρεντζάς, Αν. Τζερμιαδιανός, Θ. Μαστροβασίλης, Αλ. Τσιλίδης, Δ. Μαστροβασίλης, Στ. Χαλκιάς) και τις πρωταθλήτριες (Τρ. Παπαδοπούλου, Αλ. Στείρη) των Ανοιχτών Πρωταθλημάτων Ελλάδας, ο συνολικός αριθμός φθάνει στο 27, που πλησιάζει το σύνολο των σκακιστών και σκακιστριών με πανελλήνιο τίτλο!

Υποστηρικτής ο δήμος
Οι παράλληλες εκδηλώσεις
Ενθερμος υποστηρικτής όλα αυτά τα χρόνια ήταν ο Δήμος Αγίου Κηρύκου και σήμερα ο Δήμος Ικαρίας, ο οποίος βλέπει ότι οι σκακιστικές εκδηλώσεις, πέρα από τη συμβολή τους στην ανάπτυξη και διάδοση του πνευματικού αθλήματος, συμβάλλουν στην αύξηση της τουριστικής κίνησης και τονώνουν την τοπική οικονομία.
Το «κερασάκι στην τούρτα» αποτελούσαν πάντοτε οι ποικίλες και ορισμένες φορές εξαιρετικά πρωτότυπες παράλληλες εκδηλώσεις: Υπαίθριες επιδείξεις σιμουλτανέ (ταυτόχρονο παίξιμο ενός με πολλούς αντιπάλους), τουρνουά γρήγορου σκακιού, αλλά και αγώνες μπλάιντ (τυφλό σκάκι) είναι μερικές από τις πολλές εκδηλώσεις.
Ενας από τους πρωταγωνιστές αυτών των εκδηλώσεων ήταν ο διεθνής μετρ Τάκης Πανταβός, ο οποίος το 1990 αντιμετώπισε οκταμελή ομάδα τυφλών σκακιστών και το 1991 αναμετρήθηκε με 12 Ικάριους, κυρίως νεαρούς σκακιστές, δημιουργώντας νέο πανελλήνιο ρεκόρ!
Φέτος την τιμητική του έχει το 4ο Μεσογειακό Πρωτάθλημα Γρήγορου σκακιού (ράπιντ) που θα παιχθεί την Κυριακή το πρωί.

Ιστορίες από το παρελθόν
Η πρώτη κίνηση τα... μεσάνυχτα
Οι διοργανωτές των τουρνουά της Ικαρίας ακολουθούν πιστά τους διεθνείς κανονισμούς, φροντίζουν να υπάρχουν όσο το δυνατόν καλύτεροι όροι διεξαγωγής και να τηρείται με ακρίβεια το πρόγραμμα. Ωστόσο, το απρόοπτο περιμένει πάντοτε στη γωνία: Το 1995 μια σειρά γεγονότων (άφιξη πλοίου αργά το απόγευμα, κάποια μπερδέματα στις δηλώσεις συμμετοχής κ.ά.), είχε ως αποτέλεσμα να αρχίσει ο πρώτος γύρος σχεδόν μεσάνυχτα και η τελευταία παρτίδα να λήξει το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας.
Οταν έφευγαν οι τελευταίοι από τον αγωνιστικό χώρο, απολάμβαναν την ανατολή του ήλιου! Σε ένα νησί που φημίζεται για τη νυχτερινή δραστηριότητα (σε κάποια χωριά ακόμα και οι φούρνοι και τα μπακάλικα ανοίγουν το βράδυ και κλείνουν το πρωί!), οι μεταμεσονύχτιες παρτίδες δεν θα μπορούσαν να αποτελούν παράδοξο!

Ολες οι γενιές παρούσες
Παίκτες από 6 έως 80 ετών
Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά των ικαριακών αγώνων είναι το μεγάλο φάσμα ηλικιών. Κάθε καλοκαίρι αγωνίζονται στην Ικαρία παίχτες ηλικίας 80 ετών ή και περισσότερο, όπως ο Αχιλλέας Μητσάκος και ο Στέλιος Ευκαρπίδης (ο μεγαλύτερος ήταν ο Κύπριος Γιώργος Κλεώπας, ο οποίος την τελευταία χρονιά που έπαιξε στην Ικαρία πλησίαζε τα 90!), αλλά και αγόρια και κορίτσια 8, 7 ακόμα και 6 ετών! Οταν, μάλιστα, τυχαίνει να συναντηθούν βετεράνοι με μικρά παιδιά, οι θεατές αφήνουν τις πρώτες σκακιέρες και συνωστίζονται σε αυτές τις αναμετρήσεις, ενώ τα φλας των φωτογραφικών μηχανών αστράφτουν διαρκώς!

Χρήστος Πιλάλης
ethnos.gr