Στις 13 Μαΐου, στο πλαίσιο των μαθημάτων Περιβαλλοντικής  Γεωγραφίας και Οικογεωγραφίας της Μεσογείου, ολοκληρώθηκε μια εποικοδομητική και γεμάτη γνώσεις σειρά διαλέξεων, καθώς βάση αυτής προγραμματίστηκε μια έρευνα με στόχο την βιωματική μάθηση  πάνω στα ιδιαίτερα οικοσυστήματα  ενός μοναδικού ελληνικού νησιού, όπως είναι αυτό της Σαπφούς. Η εκδρομή διεξήχθη από την κυρία Θεοδώρα Πετανίδου και τον κύριο Τόμας Τσόιλιν, με τους οποίους είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω, να ανταλλάξω απόψεις και προ πάντων να διδαχθώ. Διεξήγαμε μια θαυμάσια διαδρομή, μέσω της οποίας θίχτηκαν πολλά και ενδιαφέροντα, προβληματικά ζητήματα, τα οποία μου γεννούσαν την ψευδαίσθηση πως βρίσκομαι στο νησί του Ικάρου.

Η εκδρομή ξεκίνησε και η πρώτη στάση δε θα μπορούσε να είναι άλλη από την περιγραφή της αμέσως επόμενης πρότασης: Χρυσές ελιές εκατοντάδων χρόνων επιβάλλονταν στο τοπίο, αφού έστεκαν εκεί αγέρωχες, αγκαλιασμένες πάντα από μοναδικές πετρόχτιστες αναβαθμίδες, οδηγώντας έτσι την κυρία Πετανίδου σε έναν υποβλητικό λόγο. Το κύριο μέρος αυτού: Αυτό το τοπίο δηλώνει όλο μας το είναι, αυτό το τοπίο είναι η ταυτότητα μας, η οποία πέρασε και άντεξε μέσα από χιλιάδες χρόνια για να φτάσει σήμερα σε εμάς. Αυτό το τοπίο δεν εναρμονίζεται απλά με το περιβάλλον και με την αισθητική του χώρου αλλά εναρμονίζεται με την ίδια μας την ψυχή!

Επιτρέψτε μου να διακόψω και να συμπληρώσω: Αυτό το τοπίο μάς οδηγεί στον λόγο της ύπαρξης μας μέσα στο χώρο. Παρ’ όλα αυτά, για ένα κομμάτι κρέας, κάποιοι είναι διατεθειμένοι να καταστρέψουν τον ίδιο τους τον πολιτισμό, να καταστρέψουν όλα όσα οι πρόγονοί τους έχτισαν μέσα σε τόσους αιώνες (υλικά και άυλα), με τόσο κόπο και αίμα. Αξίες όπως η ηθική, ο σεβασμός και ο πολιτισμός δεν έχουν αντίκρισμα, δεν είναι προϊόντα ανταλλακτικής αξίας, είναι ανεκτίμητα και ικανά να παγώσουν το χρόνο.

Συνέχεια ομιλίας: Εσείς οι νέοι οφείλετε να διατηρήσετε και να σεβαστείτε αυτό τον πολιτισμό που παίρνετε στα χέρια σας, καθώς και αυτό το μοναδικό τοπίο το οποίο δηλώνει το ποιοι πραγματικά είμαστε. Έχετε την τεχνολογία και την ευφυΐα να το διαφυλάξετε ακόμα και με σύγχρονους και καινοτόμους τρόπους. Προστατέψτε αυτό που σας παραδίδουμε και κάντε το καλύτερα από ότι εμείς. (Τέλος ομιλίας)

Δεν άντεξα και έθεσα ένα ρητορικό ερώτημα: Πιστεύετε πως είμαστε άξιοι για να το πράξουμε;

Η κυρία Πετανίδου με κοίταξε σκεφτικά, χαμογέλασε και είπε: Άξιοι; Σαφώς και είστε άξιοι! Άξιος, θα πει αξίζω και αν δεν αξίζετε εσείς, τότε ποιος ο λόγος να ζείτε εδώ; (Έτσι, το ένα ρητορικό ερώτημα απάντησε το άλλο.)  Σε ό,τι αφορά το τοπίο, είτε δεν έχει αξία, οπότε καλά κάνουμε και το εγκαταλείπουμε, είτε αξίζει και δεν το ξέρουμε, την ιδία στιγμή όπου σήμερα έχουμε πληθώρα εργαλείων για να αποτιμήσουμε τις αξίες του τοπίου, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά.

Γνωρίζουμε όμως ποιοί πραγματικά είμαστε; Έχουμε ποτέ κοιτάξει τι είναι αυτό το οποίο βρίσκεται μέσα στον καθρέφτη; Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε το μεγαλείο του εαυτού μας, με συνέπεια να μην αντιλαμβανόμαστε το ηλιοφόρο φορτίο που καλούμαστε να σηκώσουμε. Όχι, δεν ξέρουμε τα όρια του εαυτού μας, δεν έχουμε αφήσει ποτέ την φαντασία και την δημιουργικότητα μας ελεύθερη να καλπάσει. Αδράνεια, μαλθακότητα, άρνηση, αδιαφορία, στοιχεία τα οποία σήμερα χαρακτηρίζουν τις προσωπικότητες μας. Ευτυχώς όμως υπάρχουν και λαμπρές εξαιρέσεις, εξαιρέσεις που μοιάζουν με φάροι οι οποίοι είναι έτοιμοι να φωτίσουν κάθε μονοπάτι και να μας συμπαρασύρουν να ακολουθήσουμε έναν και μοναδικό, ένδοξο και καθάριο δρόμο μέσα στη ζωή.

Πάντα θα υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι θα σηκώνουν τείχη ανάμεσα στους ανθρώπους και στον πολιτισμό άλλα πάντα θα υπάρχουν αυτοί που θα τα γκρεμίζουν. Πραγματικά, δε μπορώ να πιστέψω πως υπάρχει κάτι το οποίο είναι ικανό να σταθεί εμπόδιο ανάμεσα στον άνθρωπο και στον  πολιτισμό. Ούτε καν, η οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται μία χώρα. Η αλήθεια είναι πως τα λεφτά διαμορφώνουν μία ψεύτικη πραγματικότητα. Κατανοώ και βιώνω την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, άλλα ο πολιτισμός είναι υπεράνω όλων μας. Ο πολιτισμός αξίζει ακόμα και την ίδια μας την ζωή και είναι το μόνο πράγμα που παίρνουμε μαζί μας στην αιωνιότητα. Ο πολιτισμός όμως, είμαστε εμείς, είναι κάθε μας δημιούργημα, κάθε μας καινοτομία εναρμονισμένη σεβάσμια με ψυχή και περιβάλλον. (Ίσως να είναι και η λύση σε κάθε πρόβλημα της χώρας.) Ο πολιτισμός δημιουργείται κάθε μέρα από εμάς και αξίζει να αναρωτηθούμε αν αυτό το οποίο αφήνουμε πίσω μας είναι αντάξιο με αυτό το οποίο άφησαν οι πρόγονοι μας. Ακόμα όμως και αν δεν είναι, θέτουμε μία σύγκριση που ίσως και να είναι ικανή να μας καθοδηγήσει.

Μέχρι όμως να είμαστε ξανά ικανοί να αγγίξουμε το νήμα και το νόημα  συνεχίζοντας τις ιδέες αυτού του πολιτισμού, οφείλουμε να τον σεβαστούμε, να τον διατηρήσουμε ακέραιο, να τον διαφυλάξουμε και να τον αναδείξουμε, αφού αναφερόμαστε  σε  έναν πολιτισμό τριών χιλιάδων χρόνων που λειτούργησε και λειτουργεί σαν Ήλιος για ολόκληρη την γηραιά ήπειρο και όχι μόνο. Και γιατί να το πράξουμε;; Επειδή ακόμα και σήμερα είναι ικανός να μας ξεπερνάει, να ξεπερνάει κάθε μας φαντασία, κάθε μας δημιούργημα, κάθε μας κατασκεύασμα. Επειδή είναι ικανός να λειτουργεί σαν πυξίδα για εμάς. Κι όμως, φαντάζουμε τόσο μικροί μπροστά του. Πρέπει λοιπόν να μάθουμε από το μεγαλειώδες παρελθόν μας και να το ασπαστούμε. Όπως έκανε η κυρία Μάρσι Μάγιερ, κάτοικος του νησιού της Τζιας. Η κυρία Μάγιερ λοιπόν, αποφάσισε να εκμεταλλευτεί εμπορικά τα βελανίδια της Τζιας, επανατοποθετώντας τα κατά κάποιο τρόπο στη θέση που είχαν στην εμπορική ζωή του νησιού στο παρελθόν

Οι πολίτες του κόσμου λοιπόν, μας δείχνουν τον δρόμο για το πώς θα πρέπει να το κάνουμε. Αυτή είναι όμως και μια παγκόσμια αναγνώριση. Ο πολιτισμός αυτός, αιώνες πριν, μας είχε δείξει πώς οφείλουμε να δομήσουμε τον κόσμο μας. Εμείς παρ’ όλα αυτά δε μπορούμε ακόμα να τον σεβαστούμε. Τον αντιμετωπίζουμε σαν κάτι τόσο φθηνό, σαν κάτι τόσο ασήμαντο. Ολόκληρος ο πλανήτης εκτός από εμάς, έχει καταλάβει την σημασία ενός πολιτισμού ο οποίος γεννήθηκε και μεγαλούργησε μέσα από τη φιλοσοφία, τη μυθολογία, το θέατρο, την τραγωδία, τη δημοκρατία, την οντολογία, την ύπαρξη, τις ισομετρίες, την άμπελο, την ελιά και τις αναβαθμίδες.

Αναβαθμίδες που κοιτώντας το πανόραμα τους, μοιάζουν σαν μια αιωνία, κυκλώπεια, πέτρινη σκάλα ξεχασμένη στο χρόνο, που σε οδηγεί και σου θυμίζει ποιος είσαι ή ποιος θα έπρεπε να είσαι.

Σωκράτης Κουλουμπής
sokrateskouloumpis@hotmail.com

Διαβάστε τις ελεύθερες πτήσεις από τις φιλοξενούμενες πένες.